มนต์เสน่ห์บ้านพื้นถิ่น โฮงเจ้าฟองคำ สร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2468 และยังคงรูปแบบดั้งเดิมเหมือนเมื่อร้อยกว่าปีก่อน ชาวเมืองน่านเรียกบ้านหลังใหญ่ว่า"โฮง" ลักษณะเป็นเรือนไม้ 3 หลังติดต่อกัน มีระเบียงหรือลาน เพื่อให้สามารถเดินหากันได้อย่างสะดวก

โฮงหลังนี้เป็นบ้านพักของเจ้าศรีตุมมากับเจ้ามะโน เจ้าศรีตุมมาเป็นหลานของเจ้ามหาวงศ์ เจ้าผู้ครองนครน่านองค์ที่ 11 ส่วนเจ้ามะโนเป็นน้องของพระเจ้าสุริยพงษ์ผริตเดช ต่อมาเมื่อต้องยกที่ดินให้กับทางการไทยเพื่อสร้างค่ายทหาร เจ้าบุญยืน ซึ่งเป็นธิดาของเจ้าศรีตุมมากับเจ้ามะโน จึงได้รื้อตัวโฮงมาสร้างใหม่ในที่ปัจจุบัน กระทั่งตกทอดมาถึงเจ้าฟองคำ ธิดาของเจ้าบุญยืนกับเจ้าอินต๊ะ

เจ้าฟองคำเกิดและใช้ชีวิตบั้นปลาย ณ เรือนไม้หลังนี้ เจ้าฟองคำในวัยสาวถูกส่งไปอยู่ที่คุ้มราชบุตร ในรัชสมัยพระเจ้าสุริยพงษ์ผริตเดช เพื่อเป็นช่างทอ ด้วยพรสวรรค์และความเก่งกาจ เจ้าฟองคำจึงได้รับแต่งตั้งให้เป็นหัวหน้าช่างทอ ดูแลงานปัก งานถัก และงานทอทุกชนิดในราชสำนัก เจ้าฟองคำเป็นหญิงสาวที่ไม่เหมือนหญิงคนใดในเมืองน่าน กล่าวคือ ท่านแต่งงานกับข้าราชการครูเมื่ออายุล่วงเลยไปถึง 29 ปี ขณะที่ในสมัยนั้น หญิงสาวจะแต่งงานตั้งแต่อายุ 14 ปี

เมื่อออกเรือนแล้ว เจ้าฟองคำต้องออกจากราชสำนักและกลับมาอยู่ ณ โฮงเจ้าฟองคำ ใช้ชีวิตเรียบง่ายและเป็นสุขกับครอบครัว เจ้าฟองคำย้ำนักกับลูกหลานว่า ไม่ต้องการเปลี่ยนรูปแบบโฮงไปเป็นอย่างอื่น

โฮงเจ้าฟองคำได้รับรางวัลอนุรักษ์สถาปัตยกรรมดีเด่น ประเภทบ้านพักอาศัย (คุ้มเจ้า) ประจำปี 2555 จากสมาคมสถาปนิกสยามในพระบรมราชูปถัมภ์ (ปี 2555-2557) นอกจากแบบบ้านล้านนาโบราณ ที่สะท้อนภูมิปัญญาเชิงช่างในการแทรกซ่อนประโยชน์ใช้สอยไว้ในความงามได้อย่างแยบยล ภายในยังมีของประดับตกแต่งที่มีคุณค่า มากไปด้วยเรื่องราว

หากมีเวลา ป้าภัทราภรณ์ก็จะมาทำหน้าที่เป็นไกด์นำชมบ้าน เล่าเรื่องราวความหลังให้ฟังกันจนเพลิน และนี่คือเสน่ห์ที่ทำให้โฮงเจ้าฟองคำเป็นบ้านที่มีชีวิตชีวา น่าเรียนรู้ อีกทั้งยังมีของเก่าเมืองน่านโดยของทั้งหมดเป็นของที่อยู่คู่กับบ้านนี้มา และยังได้ชมของสะสมของเจ้าของบ้านเช่นเครื่องเงิน ธนบัตร และเหรียญต่างชาติ และอีกมากมาย

"โฮงเจ้าฟองคำ" เปิดให้บริการแก่ประชาชนและนักท่องเที่ยว สามารถเข้าชมได้ทุกวัน โดยไม่เสียค่าใช้จ่ายแต่อย่างใด

ที่ตั้ง : บ้านเลขที่ 8 ซอย 2 ถนนสุมนเทวราช ตำบลในเวียง อำเภอเมือง จังหวัดน่าน
เวลา : 9.00 - 17.00 (ปิด วันจันทร์ และ อังคาร)
เบอร์ติดต่อ : 054-710-537, 089-560-6988

การเดินทางได้หลายเส้นทาง
-ใช้ทางหลวงหมายเลข 101 วิ่งไปตามถนนสุริยพงษ์ ผ่านข่วงเมืองน่าน ก่อนถึงสวนสาธารณะศรีเมือง เลี้ยวซ้ายเข้าสู่ถนนสุมนเทวราช ตรงไปเรื่อยๆ ผ่านสวนภูมิรักษ์เฉลิมพระเกียรติ เข้าซอยสุมนเทวราช 2 ตงเข้าไปประมาณ 50 เมตร โฮงเจ้าฟองคำตั้งอยู่ซ้ายมือ

-ใช้ทางหลวงหมายเลข 101 วิ่งไปตามถนนสุริยพงษ์ ผ่านข่วงเมืองน่าน เลี้ยวซ้ายมือถนนผากอง ตรงไปเรื่อยๆ ถนนบังคับโค้งขวาถึงสี่แยกไฟแดงวัดสวนตาล เลี้ยวซ้าย ใช้ถนนมหายศถึงสี่แยกช้างเผื่อกเลี้ยวขวามือถนนเปรมประชาราษฎ์ ตรงไปประมาณ 400 เมตร เลี้ยวว้ายมือซอยใจผาสุข แยกที่ 2 ขวามือ เข้าไป 50 เมตร โฮงเจ้าฟองคำตั้งอยู่ขวามือ

ข้อมูลบางส่วนจาก หนังสือพิมพ์ลานนาโพสต์ ฉบับที่ 957 20-26 ธ.ค. 2556

GPS : 18°47'22.6"N 100°47'07.8"E

รีวิว "อร่อยเมืองน่าน" The amazing journey blogging contest
ขอพลังโชเชียลช่วยกด " โหวต" เพื่อให้คะแนนให้ลุงเด้ง ป้าไก่ ได้ที่http://goo.gl/yKurdf
(กดโหวต แล้วตามด้วย กด OK เป็นอันจบขั้นตอน)
ขอได้รับความขอบคุณจาก ลุงเด้ง ป้าไก่